توضیحات درباره کتاب
دانشجویان حقوق برای ورود به مباحث تخصصی، برخی دروس مقدماتی را مطالعه می‌کنند. یکی از این دروس «مقدمه علم حقوق» است. این درس از اولین دروسی است که دانشجو با آن آشنا می‌شود. مطالب این درس از آن جهت که مسایل حقوقی را به صورت کلی مطرح می‌کند آسان به نظر می‌رسد اما به دلیل آنکه در این درس باید انواع مباحث، اصطلاحات و تقسیمات حقوقی ارایه شود، کار آموزشی برای استاد و دانشجو تا حدی سخت و دشوار میگردد. به همین دلیل متن آموزشی باید بین ویژگی‌های فوق جمع نماید تا این درس موجب دل‌زدگی و عدم درک دانشجو نباشد و در عین حال، مقدمات لازم برای ورود به مطالعات بعدی ایجاد گردد.
برخی از منابع درسی در مقدمه علم حقوق، فاقد ویژگی‌های فوق به ویژه سهولت فهم می‌باشند. همچنین در بعضی از کتب مقدمه علم حقوق، مطالب و مسایل دقیقی که در دروس تخصصی بعدی مطرح می‌شود در ضمن مباحث مختلف آمده است که اولاً، این کار ضرورتی ندارد و ثانیاً، کار تدریس استاد و فراگیری دانشجو را با دشواری روبرو می‌کند.
توجه کامل به حقوق خصوصی و عدم توجه به سایر رشته‌ها به ویژه حقوق کیفری نیز یکی از اشکالات این متون می‌باشد.
مطالب مقدمه علم حقوق همان‌گونه که از عنوان آن بر می‌آید باید حاوی مفاهیم مهم و اساسی حقوق باشد که در سطح و لایة ابتدایی و نه عمیق، توضیح آنها برای کسی که با حقوق آشنا می‌شود لازم و مفید است.
در کشورهای دیگر نیز مشابه این درس وجود دارد و منابع متنوع نیز برای آن تدوین شده است. بیشترین حجم مطالب این کتب به حوزه‌ها و رشته‌های حقوقی و نظام حقوقی آن کشورها اشاره دارد. البته هر کشور با توجه به شرایط خود می‌تواند در تعریف مقدماتی حقوق خود ابتکاراتی را بخرج دهد اما چارچوب‌ها و اصول مشترک در چنین درس و بحثی باید رعایت شود.
در کتاب حاضر تلاش شده با بیان عمومی مطالب ابتدایی، شناختی کلی از علم حقوق و حقوق ایران ایجاد گردد. کتاب در هر موضوع به تبیین سطح عمومی آن پرداخته و از ورود به فروعات و استثنائات دور حتی‌الامکان اجتناب ورزیده است.
برخی از توضیحات در پاورقی‌ها آمده تا روند ارتباط بین مسایل از بین نرود. بسیاری از مطالب با سرعت مرور شده است که استاد درس می‌تواند به مناسبت در مورد برخی از آنها تأمل بیشتری داشته باشد. به همین دلیل علاوه بر عناوین اصلی، در حاشیه مطالب کتاب عناوین متعددی ذکر شده تا توجه دانشجو و استاد به این عناوین نیز جلب گردد.
در این کتاب، برخی از ملاحظات جانبی آموزشی نیز رعایت شده است. طرح سؤالات در انتهای هر فصل، آوردن معادل‌های انگلیسی در پاورقی‌ها و پیوست‌های کتاب با این غرض انجام شده است.
در هر حال امید است با انجام این تجربه و تکمیل آن از طریق تذکرات همکاران محترم، این درس با قدرت بیشتر به دانشجویان حقوق کمک و خدمت کند.
دکتر حسن (سیامک) ره پیک
دانشیار دانشکده علوم قضایی